БИЧИИ УРУГЛАНЫН КЕМДЭЭШКИННЕРИ
БОЛГАШ ОЛАРНЫ БОЛДУРБАЗЫ.
(Детский травматизм)
Кемдээшкин – кижинин организминге хенертен кандыг-бир аарышкыны даштыкы чылдагаанардан хора чедиртип алганы, эът-кештин будун-буруну урелип, ааш кынып эртери болур.
Кемдээшкиннернин болган чылдагааннары болгаш хевирлери ангы-ангы болур. Колдуунда 70-75 хуузунда кемдээшкиннерни бичии ажы-толдер ап турар.
Чаш назылыг уругларнын кемдээшкин алганы – онза айыылдыг болгаш дувурелди оттуруп турар. Чуге дээрге, бичии кижи аар берге кемдээшкинни алгаш кадыкшылынга улуг хораны ап, азы болза амы-тынындан безин чарлы берип болур барымдаа бар.
Кемдээшкиннернин 5 кол хевирлери:
- Чурттап турар оран-савазынга, девискээринге, хериминин иштинге кандыг бир ажыл кылып тургаш, изиг аъш-чем кылып тургаш, ойнап турган уеде алдынган (Бытовой травматизм).
- Кудумчуга, даштыгаа, агаарлап чораан уезинде (Уличный травматизм).
- Ооренип турар школазынга, чапсар уелеринде, иштики корум-чурумну сагываанындан (Школьный травматизм).
- Спортчу – куш-дамыр сайзырадыр хемчеглер, куш-культура кичээлинин уезинде, айыыл чок чорукту сагываанындан, спортчу херекселдернин быжыг эки байдалындан, эптиг, шын дериишкинни тургуспаанындан (Спортивный травматизм).
- Оон-даа оске – кодээ ажыл-агый ажылдары кылганда, хемнер, холдерге эштип тургаш дээн ышкаш (Прочие травмы).
Чаш ажы-толге бо-ла таваржы берип болур айыылдыг чуулдер:
- Бедик черден андарлы бээри;
- Хол, будун, кежин чидиг бистиг чуул-биле билбейн кезип алыры, балыглар;
- Аргажок бичии чуулдерни холга туткаш, ону аскынче суптары, тыныш органнары мунгашталы бээри;
- Машина-балгат халдыыр орукка чорааш кемдээшкин ап болуру;
- Химиктиг будумелдер-биле хораннаныышкын;
- Янзы-буру хевирлернин орттеннери.
Ада-иелер болгаш бичии ажы-тол-биле ажылдап чоруур ажылдакчылар, азы чанында хайгаарап чоруур чоок кижилери уругнун айыыл чок чоруун бодап, 2 угландырыышкынга ажылды чорудар болза эки:
- Кемдээшкин алыр хире байдалдарны тургуспас, чайладыры.
- Ургулчу-ле ооредиишкин, тайылбыр ажылын баш бурунгаар ажы-тол аразынга чорудары албан.
Бистерден улуг кижилерден: ада-иелери, башкылары, кижизидикчилери, чоок улузу Ажы-Толдеривистин кадыкшылы болгаш чуртталгазы бистин холувуста, кичээнгейивисте, серемчилелдиг чоруувустан, чагып-сургаашкынывыстан кол хамааржыр.
Хундулуг ада-ие! Ажы-толдеривистин аас-кежиктиг чаш назыны дээш харыысалганы утпааалынар! Ынакшылдыг болгаш кадыкшылдыг болунар!
